Dakloosheid in Utrecht: hoe kan je als inwoner helpen?

Herken je dat ongemakkelijke gevoel wanneer je een dak- of thuisloos persoon tegenkomt in de stad? Je wilt iemand helpen maar je weet niet hoe. Hieronder volgen een aantal tips van daklozen, hulpverleners en ervaringsdeskundigen.

_{Tekst: Eva Metselaar en Amber Dresken}

Volgens de Volksgezondheidsmonitor telde Utrecht vorig jaar rond de 2000 dak- en thuislozen. Dit aantal ligt waarschijnlijk een stuk hoger. Ongedocumenteerden en burgers uit andere EU-landen zijn hierin namelijk niet meegeteld.

Het zijn vaak de simpele dingen

Straatpastor Jan Bernard heeft altijd een Albert Heijn cadeaukaart in zijn zak zitten voor het geval iemand om geld vraagt. Zijn idee hierachter: ‘Mensen kunnen een heleboel vragen, maar als iemand niet heeft gegeten dan wil ik daar wel wat aan doen. Diegene kan hier dan boodschappen mee doen en zelf betalen.’

Verder heeft Jan Bernard in zijn jaren als straatpastor geleerd dat het belangrijk is om de vraag te stellen: Is er iets waarmee ik je kan helpen? ‘Aan het begin kan je een soort angst hebben dat je iets wordt gevraagd dat je niet wilt of kunt geven, maar dat ben ik in al die jaren eigenlijk nauwelijks tegengekomen. Het zijn vaak hele simpele dingen waar je echt mee kunt helpen. Soms is het zelfs voldoende als je even naast iemand komt zitten’.

Het gaat vooral om de gedachte

Richard is al vierentwintig jaar dakloos, waarvan eenentwintig jaar in Utrecht. ‘Wat mij wordt aangeboden door mensen doet er niet toe. Het gaat vooral om de gedachte erachter, dat mensen mij zien en aan mij denken.’ Hij tipt: ‘Regelmatig komt er iemand met een hele volle tas met eten en drinken naar mij toe. Ik kan het niet afslaan maar een zware tas kan ik niet ergens opbergen of meenemen als ik de hele dag op de been ben.’

Respect is het belangrijkste

Wim is meer dan zeven jaar geleden dakloos geworden vanwege een cocaïneverslaving. Door het opbouwen van een vangnet, dankzij zijn vrijwilligerswerk heeft hij nu weer een eigen plekje. Zo geeft hij onder andere al jaren de Utrecht Underground rondleidingen. ‘Als je naar de supermarkt gaat, en je komt een dakloze tegen die zit te bedelen. Dan hoef je niks te geven. Hij geeft als voorbeeld: als er iemand bij jou aan de deur komt, geef je ook niet aan alle goede doelen, maar je hoeft diegene ook niet respectloos te behandelen, door te zeggen: “weet je wat jij moet doen? Jij moet eens gaan werken.’’ Respect voor je medemens is volgens Wim het belangrijkste. ‘Als wij over straat lopen zeggen we ook niet alle mensen gedag. Maar als je iemand tegenkomt voor je lokale supermarkt, behandel dan diegene zoals je zelf ook behandeld wilt worden.’

Geef met je hart

De situatie waar een dak- of thuisloze om een muntje vraagt, is voor velen ook niet onbekend. Wim: ‘Twee jaar geleden zat ik op het terras met iemand van de hulpverlening. Een dakloze man kwam naar ons tafeltje toe en vroeg om twee euro voor de nachtopvang. De hulpverleenster pakte haar portemonnee en gaf de dakloze persoon die twee euro,’ Wim pauzeert even. ‘Wat denk je dat ik heb gezegd?’ vraagt hij. ‘Ik kende hem, de hulpverleenster kende hem. Ik zei: ‘Je weet dat die twee euro niet naar de opvang gaat, toch?’ Zij reageerde met: ‘Als jij naar een verjaardagsfeestje gaat en je geeft de jarige een tientje, zeg je dan ook waar het aan besteedt moet worden? Als je geeft, moet je het met je hart doen. Anders niet.’ Zie het zo, die persoon hoefde die dag twee euro minder te stelen.’

Lees hier alle studentenproducties over dakloosheid in Utrecht.