De twee Nigeriaanse neven Honor en Habib leefden maanden op de straten van Utrecht: ‘Het straatleven is ontmenselijkend’

Vluchten voor een beter bestaan, van asielcentrum naar asielzoekerscentrum
verhuizen en uiteindelijk op straat belanden. Het overkwam de twee Nigeriaanse neven Habib (23) en Honor (23). Inmiddels wonen ze samen in de Utrechtse woongroep Overhoop, maar de weg hiernaartoe was lang en zwaar. “Als je op de straat leeft, komt het slechtste in je naar boven.”

Vier jaar geleden vluchtten de neven uit hun thuisland, Nigeria. Hun religieuze overtuigingen zorgden ervoor dat ze daar niet langer meer veilig waren. Na verschillende pogingen om de Middellandse Zee over te steken, kwamen ze aan in Italië, waar hun zoektocht naar een nieuw thuis begon. “We hebben het op verschillende plekken in Europa geprobeerd, maar in Nederland voelden we ons welkom”, vertelt Habib. “Dus we besloten om hier te blijven.” Een lange periode van onzekerheid volgde. “We belandden in verschillende asielcentra, waar we niet samen konden verblijven”, vervolgt Honor. “Ik verbleef twee jaar in Ter Apel en mijn neef werd om de paar maanden in een ander centrum ondergebracht. Het was verschrikkelijk om zonder elkaar te zijn. Dat duurde zo’n twee jaar. Daarna werden we alsnog geweigerd door de regering. We kregen geen verblijfsvergunning.”

Kans op leven

De neven belandden ongedocumenteerd op straat. Toch is teruggaan naar hun thuisland geen optie. “We zijn hier in Nederland nog steeds veiliger dan in Nigeria. In ons land hebben we misschien geen documenten nodig om te leven, maar het is beter om hier ongedocumenteerd en vrij te zijn, dan naar huis te gaan en te vrezen voor ons leven”, legt Honor uit. Toen ze vanuit de regering niet langer meer een verblijfplaats aangeboden kregen, moesten ze zelf zien te overleven. “We zochten vaak onderdak op stations, waar we probeerden te schuilen voor de kou. De nachten waren verschrikkelijk koud, zeker als je een warm Afrikaans klimaat gewend bent.”

“Het was verschrikkelijk om zonder elkaar te zijn.”

Maar het vinden van slaapplekken en de kou zijn niet de enige problemen waar de neven mee moesten dealen. Mentaal kregen ze het zwaar te verduren. “Het voelde alsof ik een sterke boom was, waarvan plots de wortels werden weggesneden”, vertelt Habib. “Als je dakloos wordt, raak je je fundering kwijt. Je hebt geen plek om naartoe te gaan, geen geld om eten van te kopen, geen werk en geen doel meer. Mijn kracht en energie verdwenen. De simpele basis om een mens te zijn, om een leven te leiden, is weg.” “Door een leven te leiden, leer je en ontwikkel je. Je kan wat toevoegen aan de samenleving. Maar het voelde alsof die kans van ons was afgepakt”, vult Honor aan.

Uitputtend

De neven zijn zich ervan bewust dat zij niet de enigen zijn die dit doormaken. “Het is niet alleen, ons verhaal,” legt Honor uit. “Het is het verhaal van vele daklozen, met ons zijn er nog vele anderen.” Hij vindt het belangrijk dat het verhaal verteld wordt, om zo hopelijk verandering teweeg te brengen. “Het straatleven is ontmenselijkend. Een plek van veel pijn en verdriet dat niemand zou mogen meemaken.”

“Als je op de straat leeft, komt het slechtste in je naar boven.”

Maandenlang hebben de neven op straat geleefd. Samen probeerden ze sterk te blijven en te overleven. Toch hebben ze ook dingen gedaan waar ze spijt van hebben. “Als je op de straat leeft, komt het slechtste in je naar boven”, beweert Habib. “Dakloos zijn is een vreselijke manier van leven. Je denkt niet ‘morgen ga ik weer naar werk en eet ik dit’, nee, je denkt alleen nog maar na over je volgende slaapplek en waar je eten gaat vinden. Die mentaliteit is uitputtend. Het haalt de duivel in je naar boven. Het leidt tot stelen, alcohol, drugs en andere bedwelmende middelen om zo de dagen door te komen. Positief denken wordt steeds moeilijker.”

Van dag tot dag

Ondanks hun nog altijd ongedocumenteerde status hebben de neven dankzij de hulp van verschillende belangenbehartigers nu een fijne woonplek in de woongroep van stichting Overhoop. Ze werken hard aan hun bestaan en zijn dagelijks in het naaiatelier van buurthuis Huis van Vrede te vinden. Hier ontwerpen en maken ze kleding voor zichzelf en voor anderen. Daarnaast volgen ze ook de studie Theologie. “Mijn wortels zitten weer diep in de grond. Sterker dan ooit”, vertelt Habib tevreden. Maar het verleden vergeten ze zeker niet. “We fasten een dag per week. Zo zijn we er altijd op voorbereid als we opeens geen eten meer hebben. De woongroep waar we nu wonen is maar voor tijdelijk. We houden ons niet te veel met de toekomst bezig, we proberen van dag tot dag te leven, maar wie weet waar we over een jaar zijn.” Dakloos raken kan je immers zomaar overkomen.

Bekijk hier alle studentenproducties over dakloosheid in Utrecht.